“Het zat al in m’n mond voordat ik het door had!”
Ken je dat? Dat koekje had je al op en achteraf dacht je “was dit nou wel verstandig”… Alsof het automatisch ging en je er geen invloed op had. Als een reflex. Net zo’n reflex als je ogen dicht knijpen bij fel zonlicht.
En weet je; het ís ook een reflex. Dat koekje bij de thee is door de jaren heen waarschijnlijk zo’n gewoonte geworden. Je doet het minstens 4 keer per week, rond hetzelfde tijdstip. Het geeft je een gevoel van gezelligheid en geborgenheid. Want vroeger stond je moeder rond datzelfde tijdstip ook voor je klaar met een kopje thee en een koekje, wanneer jij vermoeid van school af kwam.
Oeps! Foutje, bedankt!
Ik was vroeger gek op borrelnootjes. Elke vrijdagavond stonden ze bij de film op tafel. Toen ik glutenvrij moest gaan eten, mocht ik natuurlijk geen borrelnootjes meer. Natuurlijk wist ik wel dat ze niet glutenvrij waren, maar toch trapte ik er op een vrijdagavond in. Voordat ik het door had ,graaide ik tijdens de film met m’n hand in het schaaltje en deed een paar borrelnootjes in m’n mond. En terwijl ik het doorslik denk ik “oeps, die zijn niet glutenvrij!”. Paar uur later lag ik op bed te ‘genieten’ van flinke buikpijn. Nou dat doe ik dus niet nog een keer!
Het reflex deleten?
Een reflex kan je niet afleren. Een reflex is al zo vaak herhaald of is door bijvoorbeeld een trauma zo snel aangemaakt, dat er een stevig pad in je brein is aangelegd. Noem het een olifanten-pad. Een pad in het brein dat al helemaal is ingesleten. Flinke spoorvorming, dus je gaat makkelijk mee in dat pad. Je hoeft er letterlijk niet meer over na te denken. ..Martin Appelo beschrijft dit heel mooi in zijn boek ‘Het gelaagde brein’.
Een reflex kan je dus niet zomaar deleten. Dat pad is nou eenmaal al gevormd. Wat wel helpt is er een nóg sterker reflex tegenover zetten. Het tweede brein, het limbisch systeem, leert op basis van beloning en straf. De borrelnootjes hadden mij in één klap flink gestraft dus het nieuwe reflex ‘pinda’s ipv borrelnootjes bij de film’ was snel gevormd. Maar niet elk nieuw gedrag wordt zo snel een reflex. Sterker nog; bij bijna elke nieuw gedrag moet je eerst een flinke tijd bewust nadenken, voordat het een reflex wordt.
Tijd & Waarde
Dus geef jezelf die tijd. Je zal geregeld merken dat (zeker in situaties van stress) je nog wel eens in het oude gedrag stapt. Logisch, want dat pad is al helemaal ingesleten. En zonder nadenken wordt je door de spoorvorming is dat pas getrokken. Belangrijk is dat je weet waar het nieuwe gedrag voor dient. Waarom is het belangrijk dat je dat koekje ‘s middags niet meer bij de thee neemt. En dat moet belangrijker voor je zijn, dan het oude reflex. Als het in lijn staat met jouw eigen belangrijke waarden, zoals bijvoorbeeld gezond leven, dan ga je merken dat je steeds vaker het nieuwe gedrag kan volgen. En vanzelf vormt er dan een nieuw pad, een nieuw reflex.
Van welke reflexen heb of had jij last? En hoe heb jij nieuwe reflexen aangeleerd? Laten we elkaar inspireren!
